Ceza Muhakemesi Kanunu (CMK) kapsamında madde 225 ve madde 226, ceza yargılamasında davasız yargılama ilkesine uygun olarak, mahkemelerin işleyişi ve sürecin nasıl yürütüleceği ile ilgilidir. Bu maddeler, ceza yargılamasında yargının nasıl ve hangi şartlarda harekete geçeceğini belirler. Şimdi bu maddeleri daha ayrıntılı inceleyelim ve "davasız yargılama olmaz" ilkesini nasıl desteklediğini açıklayalım.
CMK Madde 225: Yargılamanın Başlaması
''Madde 225 – (1) Hüküm, ancak iddianamede unsurları gösterilen suça ilişkin fiil ve
faili hakkında verilir.
(2) Mahkeme, fiilin nitelendirilmesinde iddia ve savunmalarla bağlı değildir.''
CMK Madde 225 şunları düzenler:
Yargılamanın Başlangıcı: Ceza yargılaması, bir suçun işlendiği iddiasıyla başlatılır. Yargılamanın başlatılması için bir suç duyurusu veya şikayet gereklidir. Mahkemeler, kendiliğinden harekete geçemezler; bir suçun işlendiğine dair başvuru yapılmadan yargılamayı başlatamazlar.
Soruşturma ve Kovuşturma: Suç duyurusu veya şikayet üzerine, savcı tarafından soruşturma başlatılır ve elde edilen bulgulara göre kovuşturma yapılır. Bu süreç, suçun işlendiğine dair yeterli şüphe ve delil bulunması halinde başlar.
Madde 225 ile, davasız yargılamanın olmayacağı, yani mahkemelerin suçun işlenmesi üzerine bir başvuru veya şikayet olmadan yargılamaya başlamayacağı belirtilir. Bu, mahkemelerin tarafsız ve adil bir şekilde işlev görmesini sağlar.
CMK Madde 226: Soruşturma ve Kovuşturma Süreci
''Madde 226 – (1) Sanık, suçun hukukî niteliğinin değişmesinden önce haber verilip de
savunmasını yapabilecek bir hâlde bulundurulmadıkça, iddianamede kanunî unsurları
gösterilen suçun değindiği kanun hükmünden başkasıyla mahkûm edilemez.
(2) Cezanın artırılmasını veya cezaya ek olarak güvenlik tedbirlerinin uygulanmasını
gerektirecek hâller, ilk defa duruşma sırasında ortaya çıktığında aynı hüküm uygulanır.
(3) Ek savunma verilmesini gerektiren hâllerde istem üzerine sanığa ek savunmasını
hazırlaması için süre verilir.
(4) Yukarıdaki fıkralarda yazılı bildirimler, varsa müdafie yapılır. Müdafii sanığa
tanınan haklardan onun gibi yararlanır.''
CMK Madde 226 şunları düzenler:
Soruşturma Süreci: Savcı, soruşturma aşamasında delil toplar, şüphelilerle ilgili araştırmalar yapar ve gerektiğinde suçun unsurlarını belirler. Soruşturma, suçun işlendiğini ve faillerin kimliklerini belirlemek için yürütülür.
Kovuşturma Aşaması: Soruşturmanın sonucuna göre, yeterli delil bulunursa, dava açılır ve kovuşturma süreci başlatılır. Kovuşturma, ceza mahkemelerinde yapılır ve burada suçun ispatı için tarafların delilleri ve savunmaları dinlenir.
Madde 226, soruşturma ve kovuşturma süreçlerinin başlatılması ve yürütülmesini düzenler. Yargılama sürecinin başlatılması için bir suç duyurusu veya şikayet yapılması gerektiğini vurgular. Bu da "davasız yargılama olmaz" ilkesinin bir parçasıdır, çünkü mahkemeler kendiliğinden yargılamaya başlamazlar.
Davasız Yargılama Olmaz İlkesinin CMK ile İlişkisi
Başvuru ve Şikayet Gerekliliği: CMK madde 225 ve madde 226, ceza yargılamasının, bir suçun işlendiği iddiasıyla başlaması gerektiğini belirtir. Bu, yargı sürecinin başlatılmasında tarafların aktif rol oynaması gerektiğini, mahkemelerin yalnızca başvuru veya şikayet üzerine hareket edebileceğini gösterir. Bu, "davasız yargılama olmaz" ilkesinin bir yansımasıdır.
Tarafsız ve Bağımsız Yargılama: Davasız yargılama olmaz ilkesi, mahkemelerin tarafsız ve bağımsız kalmasını sağlar. Yargılama süreci, bir suçun işlendiğine dair başvurular üzerine başlar ve mahkemeler, kendiliğinden yargılamaya başlamaz. Bu, adil bir yargılamanın teminatıdır.
Bu düzenlemeler, ceza yargılamasında adaletin sağlanması için gerekli olan prosedürlerin nasıl işleyeceğini ve mahkemelerin hangi şartlarda harekete geçebileceğini belirler. Davasız yargılama olmaz ilkesi, bu süreçlerin düzgün ve adil bir şekilde yürütülmesini garanti eder.
Comments